توسعه پایدار شهری به توسعه­ ای گفته می شود که نیازهای امروز شهر و شهروندان  را بدون به خطر انداختن توانایی نسل­های آینده برای تامین نیازهای خود، برآورده می­ سازد. در توسعه پایدار شهری، ماندگاری و پایداری اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی در اولویت است. از سوی دیگر سرمایه انسانی که امروزه از آن به عنوان دانش نهادینه شده در انسان و یا کیفیت نیروی کار یاد می­شود، دارای آثار اقتصادی و غیر­اقتصادی(بازاری و غیر بازاری) فراوان و متنوعی است که می تواند نقش مهمی در رشد و توسعه پایدار شهرها داشته باشد و منجر به بهبود و ارتقاء شاخص­های زیست پذیری شهرها و کیفیت زندگی شهروندان و در نتیجه ارتقاء جایگاه شهرها در ارزیابی ها و رتبه ­بندی­های بین­ المللی شود. دانشگاه­ها و مراکز و موسسات آموزش عالی  و پژوهشی، از نهاد­های کلیدی در تولید و توسعه سرمایه انسانی در شهرها هستند و کلانشهر تهران نیز از مراکز علمی و دانشگاهی خوبی برخوردار است. ولی در عین حال بررسی گزارش­های رتبه بندی­ها و آمارهای جهانی نشان می­دهد، شهر تهران علیرغم برخورداری از ظرفیت­ها و زیرساخت­های مناسب آموزشی و فرهنگی و سرمایه انسانی کافی،  جایگاه مناسبی در میان شهرهای آسیایی و جهانی ندارد. در این مقاله ضمن بسط و تشریح آثار بازاری و غیر­بازاری سرمایه انسانی، به شرح چهار نسل دانشگاهی یعنی آموزشی، پژوهشی، کارآفرین و دانشگاه دارای مسئولیت اجتماعی و سپس تبیین نقش سرمایه انسانی از رهگذر نسل چهارم دانشگاهی در توسعه پایدار شهری پرداخته می شود و وضعیت تهران از این حیث مورد بررسی و ارزیابی قرار می­ گیرد و در انتها نیز با بهره­ گیری از اسناد و تجارب موجود و نیز جمع آوری و تحلیل رویکردها و دیدگاه­های خبرگان و مدیران شهری، الگوی مناسب استفاده از ظرفیت سرمایه انسانی شهر برای ارتقا و بهبود شاخص­های توسعه پایدار شهری از جمله زیست پذیری شهری و بهبود جایگاه تهران در رتبه بندی­های جهانی، ارائه می­ گردد.